Het Collectief Geheugen als Bouwsteen

‘Een rondje lopen door een oud stadscentrum is eigenlijk struinen door een groot bouwmagazijn.’ Tenminste vanuit het begrip circulariteit gezien. Want een gebouw, zo wordt de laatste jaren benadrukt, is toch niet meer dan een opslagplaats van grondstoffen en materialen? Het staat te wachten om te worden hergebruikt.

Er wordt een toekomst geschetst waarin bouwmaterialen slechts tijdelijk aan elkaar worden gekoppeld om daarna weer op reis te gaan.

Maar is de gebouwde omgeving wel enkel een stapel bouwmaterialen? Waar blijft in deze zienswijze de met zorg opgebouwde betekenis van een gebouw? Hebben planologen, stedenbouwers, ontwikkelaars, politici, omwonenden, gebruikers en architecten met dit stapeltje materialen niets toegevoegd?

De vraag stellen is deze beantwoorden. Natuurlijk is er meerwaarde toegevoegd. Denk alleen maar aan het gebruik en de ruimtelijkheid. Maar vergeet niet de betekenis van een plek, de functionele interactie, de historische betekenis, de begrenzing van pleinen en straten, de mooie interne ruimtes.

Kan dit dan ook worden opgeslagen in database en worden hergebruikt op een nieuwe plek?

Dat blijkt uiterst ingewikkeld. De in eeuwen opgebouwde waarden zijn het collectieve geheugen van een stad, de straat en het gebouw. En dit is niet eenvoudig op te bouwen. Dat vraagt decennia.

Is het niet duurzamer om een gebouw te handhaven en dan een nieuwe tijdslaag toe te voegen? Dan voorkomen we energie vragend sloopwerk, transport en herbouw en realiseren we een verrijking van het collectieve geheugen. U begrijpt: dit is een pleidooi voor Transformatie!

Johan Blokland

Wil je meer lezen over hoe wij gebouwen transformeren en functies veranderen? Download dan HIER ons hebbedingetje! Interesse in een gratis papieren exemplaar? We sturen er graag een naar je op! Mail dan je adres naar [email protected] ovv: ‘hebbedingetje transformatie’.