Ruimte maken

“Wat doe jij nou eigenlijk, als architect?”

Een vraag die we allemaal wel eens krijgen op een feestje. Het antwoord? Gebouwen ontwerpen! Lekker tekenen en schetsen, plakken en snijden, kneden en modeleren, tellen en rekenen. Maar ook ontzorgen, oplossen, onderhandelen en een luisterend oor zijn. En natuurlijk bouwen. En wanneer het gesprek iets dieper gaat? Dan gaat mijn vak over ruimte maken.

Vrij direct maken de eerste vier strepen op een vel schetspapier een niet eerder bestaande ruimte. Er is een binnen en daarmee ook een buiten en een relatie tussen die twee. Met nog vier lijnen is er een tweede ruimte gemaakt die zich afhankelijk van zijn maat, schaal en verhouding verhoudt tot de eerste. Maar met het maken van deze tweede set van vier lijnen ontstaat er ook een vlak. Deze ‘gratis’ ruimte wordt niet gemaakt met een lijn op mijn papier maar door de compositie van de eerste twee.

Deze maand zijn wij gestart met een uitgebreide studie naar de AKU-fontein, het rijksmonumentale ensemble op het Gele Rijders Plein in Arnhem. Doel van onze studie is het zorgvuldig en onderbouwd kunnen uitvoeren van diverse herstelwerkzaamheden. Daarnaast vraagt de veranderde context van het monument een beperkt aantal ingrepen, zoals het rolstoeltoegankelijk maken van de ruimte onder de paraplu’s en de patio.

Wat ons hierbij trof is de grote zorgvuldigheid waarmee met een paar lijnen en vlakken ruimte is gemaakt. Stedelijke openbare ruimte is met slechts drie lijnen omzoomd en onderscheidt zich hiermee nadrukkelijk van de rest van het plein. Binnen deze omkadering is met vlakken uitdrukking gegeven aan verschillende ruimtes: een strand en een paviljoen. En binnen deze ruimtes liggen weer ruimtes: een fontein en een patio. Elke ruimte is hierbij zorgvuldig gematerialiseerd, zo ook de overgangen.

Met zijn ruimtelijke compositie van lijnen en vlakken biedt het ensemble een vanzelfsprekende ruimte om in de luwte van de binnenstad te verblijven. In deze ruimte, ontworpen als Agora of verzamelplaats, kun je elkaar terloops ontmoeten, met elkaar in contact komen, in de open lucht aan de fonteinrand genieten van de zon of schuilen voor de regen onder de betonnen paraplu’s.

Mijn vak gaat over ruimte maken. Natuurlijk gaat het veel over het maken van fysieke ruimte. Dit is ook het zichtbare en tastbare resultaat. Maar eigenlijk gaat mijn vak over het maken van betekenisvolle ruimte voor ontmoeten, verblijven en verschillend gebruik. Ruimte voor het terloopse, het onverwachte, het bijzondere. Ruimte voor het alledaagse.

Column: Bastiaan Buurman

Deze column was onderdeel van onze kwartaal nieuwsbrief. Wil je de nieuwsbrief ook ontvangen? Schrijf je in via deze link.

Beeldmateriaal afkomstig van het Gelders Archief