Het Rode Dorp Westervoort

In de wijk Vredenburg in Westervoort lagen aan de Vredenburgstraat een 6-tal arbeiderswoningen van Vivare. Deze woningen maakten onderdeel uit van een 5-tal geschakelde woningen en stonden lokaal bekend als het ‘Rooie Dorp’. Het ‘Rooie Dorp’ ligt aan de zuidzijde van de Klapstraat en is in 1922 de eerste ontwikkeling met arbeiderswoningen in Westervoort. De verkaveling en het slotenpatroon van het Vredenburgsche Veld, gelegen tussen de lintbebouwing van de Klapstraat en de Rijndijk, is nog altijd herkenbaar in het huidige stratenpatroon. Het uit 1440 daterende ‘‘Huis Vredenburg’’ begrenst met het omliggend plantsoen de zuidoostzijde van het ‘Rooie Dorp’.

Vivare was voornemens deze woningen te vervangen voor nieuwbouw. Vanuit cultuurhistorische overwegingen was er de nadrukkelijke wens de woningen in hun oorspronkelijke stedenbouwkundige en architectonische vorm terug te bouwen. Ons werd de vraag gesteld hiervoor het beeldkwaliteitsplan op te stellen en het ontwerp voor de woningen te maken.

Verschillende woningtypen
Met het terugbouwen van de oorspronkelijke woningen is de keus gemaakt twee woningen als starters-/eengezinswoning (type A) te realiseren en 4 als levensloopgeschikte woningen (type B). De levensloop geschikte woningen zijn op de begane grond binnen de contouren van het voormalig dierenverblijf voorzien van een aanbouw. Bij de eengezinswoning ontbreekt deze aanbouw en is de woning teruggebracht tot het oorspronkelijke hoofdvolume.

Herstel gevelbeeld
Met het volume, de hoofdvorm, metselwerk detaillering in de gevels en dakbedekking van de mansardedaken is de oorspronkelijke architectuur van het ‘Rooie Dorp’ kenmerkend voor een complex woningwetwoningen uit 1922. Latere moderniseringen zoals het slopen van de schoorstenen, het vernieuwen van alle gevelopeningen en het schilderen van de metselwerk gevels hebben geleid tot een verarming en forse aantasting van het oorspronkelijke en kenmerkende architectonische beeld.

De kenmerkende contour en detaillering van de mansardekap blijft de drager van het ontwerp. De spiegelsymmetrie uit de oorspronkelijke gevels vormt de basis voor het gevelbeeld welke is hersteld met gemetselde onderdorpels, doorgaande rollagen en de platte muizentand boven de gevelopeningen in de straat- en tuingevels.

Ensemblewaarde
Bij enkele woningen zijn de tuinen in de huidige situatie begrensd met (liguster)hagen. Deze kwaliteit sluit goed aan bij het karakter van het aangrenzende ‘Huis Vredenburg’ en de aanwezige beukenhagen rondom het aanwezige veld. Deze kwaliteit is opnieuw ingezet om de verschillende tuinen onderling te begrenzen en om de overgang naar de openbare ruimte, de straat, vorm te geven. Op deze wijze is het uniforme aanzien en daarmee de ensemble waarde van het ‘Rooie Dorp’ herstelt.